مراعات چند چيز براى زائرانى كه به اين توفيق عظيم رسيدهاند، ضرورى و لازم است:
1) توجّه به اين نکته كه در مدینه‌ی منوره، در محضر ائمه‌ی اطهار«سلام الله علیهم» هستند، و گفتار، كردار، افكار و نيّات آنها در محضر آنهاست؛
«قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرىَ اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ» [1]
«بگو عمل كنيد، خداوند و فرستاده او و مؤمنان اعمال شما را مىبينند.»
از اين جهت بايد با دلى پاك و ضميرى خالص و با ادب در گفتار و كردار و پس از اجازه خواستن، وارد حرم مطهّر شوند؛
«يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِىِّ اِلاّ اَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ» [2]
«اى كسانيكه ايمان آوردهايد! وارد خانههاى پيامبر نشويد مگر با اجازه»
و شايد حتّى بلند خواندن زيارت در آنجا سزاوار نباشد چه رسد به گفتگو با ديگران؛
«لا تَرْفَعُوا اَصْواتَكُمْ فَوقَ صَوتِ النَّبِىّ» [3]
«صداى خود را فراتر از صداى پيامبر نكنيد.»
و ادب در ايستادن و نشستن بايد مراعات شود؛ نظير كسى كه در محضر آنها مىنشيند.
اين آداب از آنروست كه رسول اكرم و ائمه«سلام الله علیهم» اصدق مصاديق انسان كاملند و انسان كامل همواره زنده و شاهد است و از اينرو در محضر انور آنان به هنگام اذن دخول مىخوانيم:
«وَ اَعْلَمُ اَنَّ رَسُولَكَ وَ خُلَفائَكَ عليهمالسلام اَحْياءٌ عِنْدَكَ يُرْزَقُونَ، يَرَونَ مَقامى وَ يَسْمَعُونَ كَلامى وَ يَرُدُّونَ سَلامى وَ اَنَّكَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعى كَلامَهُمْ وَ فَتَحْتَ بابَ فَهْمى بِلَذيذِ مُناجاتِهمْ ...» [4]
« و من يقين دارم كه رسول و خلفاى تو در نزد تو زندهاند و روزى داده مىشوند، مقام مرا مىنگرند و كلام مرا مىشنوند و سلام مرا پاسخ مىدهند و اينك تو بر گوش من از كلام آنان پرده افكندهاى ولى باب التذاذ از مناجات با آنان را بر رويم گشودهاى...»
2) آمادگى براى رفتن به حرم، براى گرفتن فيض؛ به عبارت ديگر آمادگى براى وصل، چنانكه از علّامه مجلسى«ره» نقل شده است كه پس از تشرّف به نجف اشرف، پيش از زيارت قبر مطهّر امير مؤمنان«سلام الله علیه»، براى آمادگى، روزها را در وادى‌السلام نجف در مقام قائم و شب‌ها را در رواق مطهّر حرم، به رياضت مشغول شده و پس از مدّتى با آمادگـى به زيارت قبر مطهّر نائل گشته است.
3) توجّه به اين كه گناه مخصوصاً حقّ الناس موجب دل آزردگى اهل بيت«سلام الله علیهم» است و اين مضمون كه هر گونه ستم به شيعيان ما در حكم ظلم به ماست، به صورت متواتر در روايات وارد شده است.
جهت خشنود ساختن اهل بيت«سلام الله علیهم» به واسطه‌ی تصميم جدّى بر اين كه تا بتواند كمك و اعانت به همنوعان و بويژه شيعيان را ترك نكند و تصميم جدّى بر اين كه ظلم و اجحاف به دوستان آنها نداشته باشد و با اين توبه و تصميم وارد حرم شود.
4) همّت او در زيارات بلند باشد، فقط به خواستن حوائج دنيوى يا اخروى اكتفا نكند، بلكه اينگونه حوائج را به خود آنها واگذارد، «عِلْمُهُمْ بِحالِنا حَسْبُنا مِنْ سُؤالِنا» بلكه همّت او اين باشد كه از نور آنها منوّر شود، از ولايت تكوينى آنها در جهت عروج استفاده كند؛ زيرا كسى مىتواند به مقام فنا و لقاء برسد كه داراى چند چيز باشد؛ بُراق براى عروج، زاد و راحله براى راه، راهنما براى گم نشدن و رسيدن به مطلوب، و نور براى استفاده كردن از آن در ظلمت‌ها.
براق اين راه براى انسان، بُعد ناسوتى اوست كه به آن جسم مىگويند. لذا قرآن براى تقويت اين براق سفارش كرده است؛
«وَ ابْتَغِ فيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيا» [5]
« در آنچه خدا به تو داده، سراى آخرت را جستجو كن و بهرهات را از دنيا فراموش نكن.»
زاد و راحله؛ تقوا و روح خدا ترسى است كه از ديدگاه قرآن بهترين توشه است:
«وَ تَزَوَّدُوا فَاِنَّ خَيْرَ الزّادِ التَّقْوى» [6]
«زاد و توشـه تهيـه كنيـد كـه بهتـرين زاد و توشــه،
پرهيزكارى است.»
و نور اين راه، كه انسان را از ظلمت‌ها نجات مىدهد، قرآن است:
«قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبينٌ» [7]
«از طرف خدا نور و كتاب آشكارى به سوى شما آمد.»
و راهنما، اهلبيت«سلام الله علیهم» هستند كه بدون آنها هيچ موجودى به كمال نخواهد رسيد و هيچ انسانى به مقام وصل نائل نخواهد شد.
و در طريق سير و سلوك نيز افرادى كه از اين راهنما استفاده نكردند، یا به آن اهمیت ندادند، و به آن متوسل نشدند، به جاى وصل، براى آنها قطع حاصل شد و به جاى هدايت، در ظلماتِ ضلالت گرفتار شدند و از نظر قرآن شریف، اهلبيت«سلام الله علیهم»و در زمان ما قطب عالم امكان و محور عالم وجود و واسطه‌ی بين غيب و شهود حضرت حجّة بن الحسن المهدى الموعود (ارواحنالتراب‌‌مقدمه‌الفداء) هدايت اين راه را به عهده دارند؛
«وَ جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا» [8]
«و آنها را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما مردم را هدايت مىكردند.»
بنابراين، توسّل هم يك امر لازم است و بهترين توسّلات زيارت قبور مطهّر آنهاست.
پی نوشت ها:
[1]. توبه/105
[2]. احزاب/53
[3]. حجرات/2
[4]. اذن دخول حرم‌هاى شريف، كتب ادعيه
[5]. قصص/77
[6]. بقره/197
[7]. مائده/15
[8]. انبیاء/73